Cavalleria rusticana (Rycerskość wieśniacza)

Opera w jednym akcie

Muzyka: Pietro Mascagni

Libretto: Giovanni Targioni-Tozzetti i Guido Menasci wg Giovanniego Vergi


Osoby

Santuzza - sopran

Turiddu - tenor

Alfio - baryton

Lola - sopran (mezzosopran)

Mamma Lucia - alt

Streszczenie libretta

Wieś sycylijska pod koniec ubiegłego wieku.

W słoneczny poranek wielkanocny wieśniacy witają pięknie zapowiadający się dzień. Ale do Santuzzy nie dociera promienny świąteczny nastrój. Przeżywa ona tragedię. Turiddu po odbyciu służby wojskowej powraca na wieś. Dowiaduje się, że w czasie gdy przebywał w dalekich stronach, jego dawna dziewczyna - Lola wyszła za mąż za Alfia, woźnicę z tej samej wsi. Turiddu zaleca się więc do Santuzzy i rozkochuje w sobie biedną dziewczynę. Jednak dawna miłość okazuje się silniejsza i Turiddu zostaje kochankiem pięknej i lekkomyślnej Loli, która zaczyna zdradzać Alfia. Zrozpaczona Santuzza żali się na Turiddu jego matce Lucii i szuka u niej pomocy. Lucia pociesza ją jak umie. Mieszkańcy wsi udają się na nabożeństwo. Santuzza spotyka Turiddu i czyni mu wyrzuty, ale oto Turiddu spostrzega wchodzącą do kościoła Lolę. Zostawia więc Santuzzę i biegnie w ślad za swoją kochanką. Pozostawiona Santuzza postanawia zemścić się na niewiernym. Właśnie nadchodzi woźnica Alfio - mąż Loli. Rozżalona dziewczyna odkrywa przed nim całą prawdę, Alfio postanawia rozstrzygnąć sprawę i zaklina się, że nie daruje tej zniewagi uwodzicielowi. Santuzza przeczuwa nieuchronnie zbliżające się rozwiązanie konfliktu. Nic nie jest w stanie powstrzymać biegu wydarzeń. Po skończonym nabożeństwie słychać w gospodzie głośne głosy. To Turiddu raczy swoich przyjaciół winem. Zjawia się i Alfio, który odtrąca ofiarowaną mu szklankę i wyzywa Turiddu na śmiertelny pojedynek na noże. Teraz dopiero Turiddu rozumie, do czego doprowadziła , lekkomyślność - jednak jest już za późno - honor nie pozwala mu się cofnąć. Żegna się więc z matką, polecając jej opiece Santuzzę. Turiddu i Alfio opuszczają gospodę i udają się do ogrodu. W tym właśnie momencie wchodzi do gospody Santuzza. Chwilę trwa pełne milczenia napięcie, po czym za gospodą wzmaga się gwar i słychać wyraźne słowa: "Tam leży zabity Turiddu". Santuzza z okrzykiem zgrozy i rozpaczy pada nieprzytomna na ziemię.