Postać pierwsza
Postać druga
markiz Calatrava (B), Leonora di Vargas, jego córka (S), Don Carlos di Vargas, jego syn (Bar), Alvaro, Metys, potomek królewskiego rodu Inków (T), Preziosilla, młoda Cyganka (Ms), ojciec Gwardian, franciszkanin (B), Fra Melitone (Bar), Curra, pokojówka Leonory (Ms), Alkad (B), Mastro Trabuco, poganiacz mułów, później domokrążca (T), Chirurg w wojsku hiszpańskim (T); poganiacze mułów, hiszpańscy i włoscy wieśniacy, hiszpańscy i włoscy żołnierze wszystkich rodzajów broni, ordynansi, włoscy rekruci, mnisi franciszkańscy, żebracy i żebraczki, hiszpańska i włoska ludność wiejska i markietanki (chór)
Prapremiera: 10.11.1862, Sankt Petersburg (carski Teatr Bolszoj)
Premiera nowo opracowanej wersji (opracowanie tekstu: Antonio Ghislanzoni): 27.02.1869, Mediolan (Teatro alla Scala)
Miejsce i czas akcji: Hiszpania i Włochy, połowa XVIII wieku
Treść
Akt I
Sewilla. Sala w domu markiza Calatravy. Leonora di Vargas oczekuje swego ukochanego, potomka Inków, Don Alvara. Planują ucieczkę, ponieważ ojciec Leonory zabronił jej związku z Metysem. Leonora kocha swojego ojca i wciąż jeszcze zwleka, choć wszystko gotowe jest do ucieczki. Ojciec zaskakuje ich i chce powstrzymać córkę. Don Alvaro demonstruje swoje pokojowe zamiary i odrzuca swój pistolet, który uderzając o podłogę strzela i zabija markiza.
Akt II
Odsłona 1: wioska Hornachuelos. Leonorze i Alvarowi nie udała się wspólna ucieczka, zgubili sięw tej koszmarnej nocy. Leonora błądzi bezdomna w poszukiwaniu Alvara, przebrana za mężczyznę, aby uniknąć zemsty swego brata Carlosa. W mieście portowym rodzeństwo spotyka się nagle i Leonora unika rozpoznania przez brata tylko dzięki właśnie odbywającemu się naborowi do wojska przed nową wyprawą. Carlos opowiada zaciekawionemu tłumowi historię Leonory i Alvara, który zgodnie z jego relacją wrócił do Ameryki. Leonora czuje się teraz nie tylko winna śmierci ojca, ale też zdradzona i opuszczona przez Alvara. Postanawia pójść drogą pokuty i oczyszczenia.
Odsłona 2: klasztor franciszkanów Madonna degli
Angeli w pobliżu Hornachuelos. Leonora szuka nie tylko schronienia przed prześladowaniami brata, lecz przede wszystkim uwolnienia od własnej trawiącej jej duszę tęsknoty za ukochanym. Dlatego nie wybiera pobytu w klasztorze, lecz życie pustelnicze. Ojciec Gwardian zna losy Leonory, więc po odprawieniu uroczystego rytuału zostaje ona wprowadzona do pustelni w pobliżu klasztoru. Klątwa i potępienie mają dotknąć każdego, kto zbliży się do pustelni, aby posiąść tajemnicę mieszkanki.
Akt III
Odsłona 1: Włochy. Las w okolicy Velletri. Minęły lata. Alvaro sądzi, iż Leonora nie żyje. Zrobił karierę w wojsku hiszpańskim pod fałszywym nazwiskiem. Kiedy ratuje życie nieznanemu oficerowi, obaj zawierają przyjażń. Oficerem tym jest Carlos, który również pod fałszywym nazwiskiem służy warmii hiszpańskiej.
Odsłona 2: sala przyjęć w kwaterze wyższego hiszpańskiego oficera. Alvaro jest ciężko ranny i przekazuje Carlosowi swoje rzeczy z prośbą, aby w przypadku jego śmierci zniszczył wszystkie listy. Carlos staje się podejrzliwy, gdyż przyjaciel wymienia nazwisko Calvatrese. Wiąże go przysięga, że nie przeczyta listów, jednak wśród rzeczy znajduje portret Leonory i rozpoznaje w ten sposób w przyjacielu swego długo poszukiwanego śmiertelnego wroga.
Odsłona 3: Carlos ujawnia swą tożsamość ozdrowiałemu Alvarowi i wyzywa go na pojedynek. Ten błaga go w imię przyjaźni, swojej niewinności i miłości Leonory o poniechanie walki. Na próżno. Tylko straże ratują Alvara przed ślepą nienawiścią opętanego obsesją honoru Carlosa.
Świat nie może dać Alvarowi tego, czego ten poszukuje: tolerancji i miłości. Będzie więc szukał spokoju w klasztorze. Tłum świętuje, upojony wojną. Tak jak alkohol, sprowadza ona zapomnienie o koszmarach świata. Uparci, napominający lud kaznodzieje, jak Fra Melitone, nie znajdują posłuchu.
Akt IV
Odsłona 1: dziedziniec klasztoru Madonna degli Angeli. Fra Melitone rozdziela jałmużnę żebrakom. Siedem lat Carlos szukał Alvara, wreszcie teraz wytropił go w klasztorze. Wszystko zmieniło się po owej strasznej nocy klątwy, tylko Carlos trwa przy swojej zemście. Jako mnich Alvaro usiłuje uniknąć konfrontacji. Na próżno.
Odsłona 2: dolina wśród niedostępnych skał. Długie lata spędziła tu Leonora na religijnych ćwiczeniach, ale wytęskniony spokój wewnętrzny nie stał się jej udziałem. Wciąż trawi ją miłość do Alvara. Do jej pustelni wdziera się dwóch mężczyzn w poszukiwaniu pewnego mnicha. Podczas pojedynku Alvaro zadaje śmiertelny cios Carlosowi. Kochankowie rozpoznają się. Umierający Carlos przebija sztyletem siostrę. Leonora umiera z błogosławieństwem ojca Gwardiana w ramionach Alvara. (W pierwszej wersji Alvaro popełnia potem samobójstwo, rzucając się w przepaść).